Sztuka romańska i kultura uniwersalna

Kultura romańska była rozpowszechniona w wczesnym średniowieczu.

Kultura uniwersalna

Dla każdego państwa europejskiego był taka sama. Te kraje łączył katolicyzm i język łaciński. Najważniejszy był Bóg w sztuce, literaturze, nauce i kulturze tzw. teocentryzm. Memento mori - pamiętaj o śmierci, ludzie się umartwiali.

Kultura romańska

Architektura

Budowle były budowane na rzucie prostokąta lub krzyża. Używano rotund¹. Głównym materiałem był kamień. Budynki miały małe okna i drzwie, dlatego w środku było ciemno. Ściany były bardzo grube. Robiono też przypory, czyli filary służące do potrzymywania ścian. Kamienne budowle miały najczęściej charakter obronny lub religijny. Najważniejszymi zabytkami wzniesionymi w wczesnym średniowieczu były: katedra w Poznaniu, II katedra w Gnieźnie, kolegiaty w Tumie i w Strzelnie, kościoły benedyktynów i zamki wzniesione przez władców.

Malarstwo

W malarstwie obowiązywała tematyka religijna. Malowano również zwierzęta i rośliny. Obrazy były proste, nie używano perspektywy. Tworzono freski², mozaiki³ i ikony⁴. Istniało ozdabnianie pierwszych liter w literaturze oraz wykonywano malowidła i okładki w książkach. Wczesnośredniowiecznymi przykładami w malarstwie były: freski w opactwie benedyktynów w Tyńcu oraz Kodeks Pułtuski (ręcznie pisana i ilustrowana Biblia).

Rzeźba

Podobnie jak w malarstwie, głównymi tematykami w rzeźbie były tematyki: religijne, zwierzęce i roślinne. Rzeźby tworzono z drewna, brązu lub kamienia. Wykonywano reliefy (płaskorzeźby) na wrotach kościelnych lub wokół nich. Ludzkie postacie komponowano w kwadracie, dlatego proporcje były nieprawdziwe. Charakterystycznymi zabytkami były: kolumny z kościoła Norbertanek w Strzelnie i Drzwi Gnieźnieńskie.

Literatura

Dzieła literackie były pisane j. łacińskim. Pisano żywoty świętych, hymny oraz pieśni. Dokumentowano również najważniejsze wydarzenia na dworach królów. Najważniejsze dzieła literackie z tego okresu: kroniki Galla Anonima i Wincentego Kadłubka, Gaude Mater Polonia⁵, Bogurodzica.